خلع ید و تخلیه

در خصوص ارکان خلع ید و تخلیه ید تفاوت‌هایی وجود دارد که به هرکدام به‌صورت جدا می‌پردازیم:

• غصب نمودن مال توسط متصرف

متصرف مال مالک را غصب نموده است، در قانون مدنی غصب عبارت است از استیلا بر حق غیر به نحو عدوان منظور از استیلا غلبه و چیرگی است. در واقع در غصب، متصرف بر مال مالک غلبه چیره می‌شود در حالی که مالک راضی به تصرفات او نیست. زمانی غصب منجر به طرح دعوای خلع ید می‌شود که غاصب بر مال غیرمنقول دیگری غالب شود.

• عدوانی بودن تصرف

رکن بسیار مهم تحقق غصب عدوانی بودن تصرف است. یعنی تصرفات متصرف باید غیرمجاز و غیرقانونی باشد، تا دعوای خلع ید را بتوان علیه او مطرح نمود. پس برای آن که عمل متصرف غصب محسوب شود، تصرفات او باید غیرقانونی باشد. یعنی نه از جانب مالک اذنی برای تصرف داده شده باشد، نه قراردادی بین آنها باشد و نه قانون اجازهٔ  این تصرف را به او داده باشد.

• مالکیت خواهان مسلم باشد

تنها کسی می‌تواند خلع ید متصرف از ملکی را بخواهد که خود مالک آن مال باشد. مالکیت خواهان بر مال مورد تصرف باید مسلم و محرز باشد و اختلافی در آن وجود نداشته باشد. خواهان باید  سند مالکیت خود را پیوست دادخواست نماید. اگر خواهان مالک واقعی ملک باشد؛ ولی سندی برای اثبات مالکیت خود نداشته باشد، باید ابتدا دعوای اثبات مالکیت را طرح نماید. پس از اثبات مالکیت خواهان در دادگاه او می‌تواند دعوای خلع ید را علیه متصرف طرح نماید.